وحدت فرهنگی جهان اسلام
بیشک مسلمانان سراسر جهان دارای فرهنگهای متعددی بوده و از ویژگیهای فرهنگی کاملاً یکسانی برخوردار نیستند، اما در هویت فرهنگی مشترکشان و اَعمالی که به عنوان یک مسلمان انجام میدهند، یکسان میباشند. به عنوان نمونه، ویژگیهای فرهنگی مسلمانان در ایران با مسلمانان عربستان سعودی و یا مالزی یکی نیست، اما همه آنها با اصول و احکامی که اسلام توصیه نموده است، رهنمون شدهاند. فرهنگ اسلامی بر پایه ایمان و انسان دوستی است که در روح و روان انسان حسّ خوشبینی، اعتماد، انجام کار خیر و ستایش زیبایی را به وجود میآورد و بنابراین از دید سایر فرهنگها، همراه با انعطافپذیری و صداقت شناخته میشود.
اقدامات وحدت آفرین شیعیان
تا قرن ششم هجری وجود مناظره های علمی بسیار میان اندیشمندان، بدون ابراز تعصب ناروا نسبت به یک مذهب خاص، نشان از نزدیکی فرقه های گوناگون اسلامی دارد.
از اواسط قرن بیستم میلادی، در پی بروز اختلافات جزیی میان مسلمانان و شکل گیری تفرقه، افرادی مثل جمال الدین اسد آبادی، شیخ شلتوت و آیت الله بروجردی اقداماتی در راستای وحدت آفرینی انجام دادند
در زمان انقلاب مشروطه، مراجع تقلید شیعه بیانیهای جهت وحدت شیعه و سنی صادر کردند و نوشتند «چون دیدیم که اختلاف فرقههای پنجگانه مسلمین (اختلافاتی که مربوط به اصول دیانت نیست) موجب انحطاط دول اسلام و استیلای خارجیان شدهاست، به جهت حفظ کلمه جامع دینیه و دفاع از شریعت محمدیه، فتاوای مجتهدین عظام، که روسای شیعه جعفریه هستند، و مجتهدین اهل سنت، اتفاق نموده بر وجوب تمسک به حبل اسلام... واتفاق شد بر وجوب اتحاد تمام مسلمین در حفظ بیضه اسلام و نگهداری جمع مملکتهای اسلامی از تشبهات دول بیگانه و حملههای سلطنتهای صلیبیه، متحد شد رای جمیعا برای حفظ حوزه اسلامیه بر این که تمام قوت و نفوذ خود را براین خصوص مبذول داریم.» آیتالله نورالله نجفی اصفهانی، آخوند خراسانی، سید اسماعیل صدر، شیخالشریعه اصفهانی و شیخ عبدالله مازندرانی از امضا کنندگان این بیانیه بودند. اندیشه ی وحدت اسلامی، یکی از مهمترین مبانی اندیشه های آیت الله خمینی محسوب می شود دعوت به وحدت بار ها در سخنان او دیده شده است.[۱۰]« شما می دانید که چیزی که این نهضت و این انقلاب را به ثمر رساند ایمان بود و مومنین همان طورکه قرآن شریف فرموده است ، برادر یکدیگر بوده وفرقی بین آنها نیست
آیتالله خامنهای نیز جهت حفظ وحدت شرکت در نماز جماعت اهل سنت را در مناطقی که اکثریت ساکنان آن سنی هستند (نه فقط مکه و مدینه) را لازم دانست و برای این منظور سجده بر فرش، نماز مغرب زودتر از اذان مغرب شیعیان را جایز شمرد اما تکتف (گرفتن دستها به هم) را خیر.
علما شیعه همچنین مقابله به مثل با سنیانی که شیعیان را کافر میخوانند را جایز ندانستهاند. در این رابطه آیتالله سیستانی گفتهاست: «لا تقولوا اخواننا السنه بل قولوا انفسنا اهل السنه» به این معنا که «شیعیان خطاب نکنند برادران سنی ما، بلکه بگویند ما خود اهل سنت هستیم» که در سایت وی نیز این مطلب آمده است[
آیتالله سید محمد حسینی شیرازی در کتاب "باماهواره چه باید کرد؟" در بخش قوانین فراموش شده نوشته:
آری نادیده گرفتن قوانین اسلامی، پیامدهای ناخوشایند بسیاری به همراه دارد، مثلاً: الغای(= لغو و باطل کردن) قانون وحدت امت اسلامی، موجب از میان رفتن روح همکاری میان فرزندان امت، ضعف مقاومت و پایداری در مقابل دسیسهها گردیده، قید و بندها و مقررات بسیاری را فراروی هجرت و اقامت در سرزمینهای اسلامی پدید آورده، تا اگر مسلمانی در نقطهای از کشورهای اسلامی نتوانست به کسب و کار بپردازد امکان مسافرت و هجرت به مکانی دیگر برای گشایش در زندگی را نداشته باشد.. در آیه شریفه پروردگار متعال میفرماید: وَمَن یُهَاجِرْ فِی سَبِیلِ اللّهِ یَجِدْ فِی الأَرْضِ مُرَاغَمًا کَثِیرًا وَسَعَةً سوره نساء - آیه ۱۰۰ (یعنی: کسی که در راه خدا هجرت کند، نقاط امن فراوان و گستردهای در زمین مییابد) ...
لذا میبینیم امروزه مسلمانان مصداق آیه شریفه: حَتَّی إِذَا ضَاقَتْ عَلَیْهِمُ الأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ سوره توبه - آیه ۱۱۸ (یعنی: تا آنکه زمین با همه وسعتش بر آنها تنگ شده) گردیدهاند.
و این امری طبیعی است که هر امت متفرق و از هم گسستهای، بسیاری از موهبتها و سرمایههای خود را از دست میدهد و در معرض انواع خطرات و آفات داخلی و خارجی، نظامی و اجتماعی و اخلاقی و روانی قرار میگیرد.
و الغای (= لغو و باطل کردن) قانون اخوت و برادری اسلامی موجب شد که مسلمانان به طبقات مختلف تقسیم و با یکدیگر بیگانه شوند، و بسیاری از مغزهای علمی و متفکران آنها به کشورهای بیگانه مهاجرت کنند. همین دو عامل به تنهایی کافی است تا یک امت را از بسیاری پیشرفتها و تحولات باز دارد و باعث افزایش دشمنیها و جنگ و خونریزیهایی که امروزه در کشورهای اسلامی به وقوع میپیوندد بشود؛ و ریشه همه این نابسامانیها از آنجا نشأت گرفته که حقایق و دستورات حیات بخش قرآن کریم نادیده گرفته شده، مگرنه اینکه خدای متعال فرمود: یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن ذَکَرٍ وَأُنثَی وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا سوره حجرات - آیه ۱۳ (یعنی: ای مردم، ما شما را از مرد و زنی آفریدیم و شما را تیرهها و قبیلههای مختلف قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید
اقدامات وحدت آفرین اهل سنت
اهل سنت نیز با اعتقاد به اینکه نماز هر کس برای خودش درست باشد، برای دیگران هم درست است اقتدا به شیعیان را مجاز اعلام کردند.
در همین رابطه مفتی مصر دکتر نصر فرید واصل گفت: هر مسلمانی که به خدا ایمان دارد و شهادتین میگوید و ضروریات دین را پذیرفته و او آگاه به ارکان اسلام و نماز و شرایط آن باشد، امامت او برای دیگران و امامت دیگران برای او در صورت دارای بودن آن شروط صحیح است هر چند از نظر فقهی با یکدیگر اختلاف داشته باشند و پیروان اهل بیت از این قبیل میباشند و در اصول شریعت با یکدیگر اختلافی نداریم. از این رو ما در تهران و قم پشت سر آنان نماز خواندیم
عدهای از علمای اهل سنت از جمله شیخ شلتوت، مفتی اعظم الازهر و معتقدند که تقلید از فقه مذهب جعفری، نظیر مذاهب چهارگانه اهل سنت بوده و معتبر است
هفته وحدت
از ابتداي تشکيل نظام جمهوري اسلامي ايران تحقق وحدت اسلامی يکي از بزرگترين اهداف آیت الله خمینی بوده است تا اینکه در تاریخ ششم آذر سال 1360 به پیشنهاد آیتالله منتظری و حمایت قاطعانه آیتالله خمینی هفت پرش صحیفه امام، ج ۱۰، ص۶۱روزی که میان شیعیان و اهل سنت در مورد تولد پیامبر اسلام اختلاف وجود دارد، هفته وحدت نامیده شد. طی این اقدام، مسألهاي که شايد ميتوانست عاملي براي تشديد اختلافات ميان مسلمانان شيعه و سني باشد، موجب وحدت آفرینی بیشتر میان مسلمانان شد
1.آیتالله خمینی گفت: ما با مسلمین اهل تسنن یکی هستیم.
اگر کسی کلامی بگوید که باعث تفرقه بین ما مسلمانها بشود بدانید که یا جاهل است یا از کسانی است که میخواهد بین مسلمانان اختلاف بیندازند.
قضیه شیعه و سنی اصلاً در کار نیست ما همه با هم برادریم لازم است برادران ایرانی و شیعیان دیگر کشورها از اعمال جاهلانه که موجب تفرقه صفوف مسلمین است، خودداری کنند و لازم است در جماعات اهل سنت حاضر شوند و از انعقاد و تشکیل نماز جماعت در منازل و گذاشتن بلندگوهایی مخالف رویه اجتناب نمایند.
وی در جای دیگر بیان داشته است:
امروز سر خلافت امیرالمؤمنین اختلاف کردن، خیانت به اسلام است
کنفرانس بين المللي وحدت اسلامي نيز در همين راستا و در ايام هفتة وحدت، برگزار مي شود
به دنبال برگزاري چهارمين کنفرانس وحدت اسلامي که با حضور جمعي از انديشمندان مسلمان از سوي سازمان تبليغات اسلامي در تهران برگزار شد، آیتالله خامنهای دستور تشکيل مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي را صادر کرد. هدف از ایجاد این مجمع عبارت است از «ارتقاي سطح آشنايي و آگاهي و تعميق تفاهم بين پيروان مذاهب اسلامي و تقويت احترام متقابل و تحكيم رشته هاي اخوت اسلامي در بين مسلمانان بدون هيچ گونه تمايزي از لحاظ تعلقات فرقه اي، قومي يا ملي آنان به منظور رسيدن به امت واحدة اسلامي
دارالتقریب بین مذاهب الااسلامیة
محمد تقی قمی از حوزه علمیه ی شیعه به قاهره، مرکز اجتماع علمای اهل سنت مهاجرت کرد و به تبادل اندیشه با علمای اهل سنت پرداخت. حاصل این تبادل، ایجاد مرکزی به نام "دارالتقریب بین مذاهب الااسلامیة" بود که از جمله ی فعالیت هان آن می توان به انتشار مجله ی "رسالة الاسلام" در سال 1369 هجری شمسی اشاره کرد.از دیگر نتایج ایجاداین مرکز، فتوای شیخ شلتوت در 17 ربيع الاول 1378 هجري، در جواز مراجعه به همة مذاهب اسلامي معروف از جمله مذهب جعفري بود
منابع
1. همشهری آن لاین-پورتال استان سیستان و بلوچستان- پایگاه اطلاع رسانی شیعیان-[
2. Cultural development from an Islamic perspective, Altwaijri, A. O, Rabat, ISESCO, 1997, p 26
3. خبرنگاران- حوزه -پایگاه اطلاع رسانی –تبیان- صحیفه نور، ج 7 ، ص 40- تابناک
نظرات شما عزیزان:
برچسبها: